Jeśli szukasz dobrej powieści, dlaczego nie spróbować Lalki Bolesława Prusa (1890). Ta druga z czterech głównych powieści Prusa jest jednym z najbardziej znanych polskich dzieł. Została przetłumaczona na 28 języków i doczekała się adaptacji w postaci miniserialu telewizyjnego i filmu.
W Lalce Prus skupia się na romantycznym związku autodestrukcyjnego, ambitnego i niepewnego siebie mężczyzny. Fabuła dotyczy Stanisława Wokulskiego, młodego świekarza, który z pomocą swojego przyjaciela, Ignacego Rzeckiego, zakochuje się w Izabeli Leckiej, powierzchownej i zbankrutowanej arystokratce. W efekcie powieść bada skutki inercji polskiego społeczeństwa.
Akcja powieści rozgrywa się w drugiej połowie XIX wieku i opisuje trzecie pokolenie rodziny Leckich. Wokulski jest synem arystokratycznego, niepewnego siebie ojca. Jest utalentowanym pisarzem, ale nie ma odpowiedniego stosunku do swojej rodziny. Pragnie żony, a zauroczenie Izabelą nieuchronnie prowadzi go na drogę rozpaczy.
Powieść Prusa przedstawia kontrast między arystokratycznym światem Warszawy a zacofaniem klas niższych. Pokazuje również, jak inercja i chaos wpływają na jednostkę i nastroje narodowe w Polsce.
Akcja powieści toczy się pod koniec XIX wieku i jest podzielona na 18 miesięcy. Fabuła obraca się wokół zauroczenia Wokulskiego Izabelą Lecką, która jest córką bankrutującego arystokraty Tomasza Leckiego. Początkowo Wokulski interesuje się nią ze względu na jej urodę fizyczną. Jednak z wiekiem zaczyna tracić swoje walory rynkowe.
Prus pisze z wyczuciem miejsca, a w szczególności z głębokim zainteresowaniem polską Warszawą. W scenach, w których pojawia się rzeka, używa języka uosabiającego śmieci.
Wspomnienie Wokulskiego o Syberii powraca w różnych sytuacjach, zwłaszcza gdy są one szczególnie poruszające. Jego myśli o zacofaniu polskiego społeczeństwa i bezwładności własnego życia odbijają się echem w opisie rzeki. Widok ludzi na poboczu, pijaków drzemiących w słońcu, trędowatej kobiety bez nosa to przykłady postrzegania przez Wokulskiego nędzy ojczystej ziemi.
Wokulski zaczyna dostrzegać wartość w nauce, pomaga niemieckiemu uczonemu nazwać nowy minerał. Powieść kończy się jednak jego powrotem do Warszawy, po siedmiu latach spędzonych na Syberii.
Podczas gdy niektórzy zesłańcy uważają Wokulskiego za złodzieja, on nie czuje wrogości wobec Rosjan. Poza tym nie uważa, że człowiek musi należeć do klasy arystokratycznej, aby odnieść sukces. Uważa raczej, że kluczem do sukcesu mogą być naturalne predyspozycje i entuzjazm człowieka.
Wokulski jest postrzegany jako intruz w arystokratycznym świecie. W końcu jego upadek uwypukla nadrzędny temat inercji w polskim społeczeństwie.
W przeciwieństwie do innych XIX-wiecznych powieści polskich, ta powieść odzwierciedla to, co najlepsze w mistrzostwie francuskim i brytyjskim. Jest to dobrze skonstruowana historia o szerokim zakresie i bogato nakreślonej, kierowanej przez bohaterów narracji.
