Kiedy naród polski został najechany przez Rosjan, Kościuszko był gotowy stanąć na czele powstania. Jednak, jego plan był skomplikowany. Aby zorganizować armię, musiał zebrać mężczyzn z każdego z pięciu domów. Musiał też przygotować swoje siły do walki. A uzbrojenie sił było problemem.
Przed wybuchem powstania Kościuszko wstąpił do armii amerykańskiej Benjamina Franklina. W Armii Kontynentalnej został mianowany pułkownikiem inżynierów. Jego stanowisko zostało nagrodzone przez Kongres, a on sam został skierowany do pracy przy budowie fortyfikacji na rzece Delaware, w pobliżu Paulsboro w stanie New Jersey.
Po wykonaniu pierwszego zadania, jakim było ufortyfikowanie rzeki Delaware, Kościuszko miał niewiele czasu do dyspozycji. Podróżując na wschód, zatrzymał się we Lwowie, gdzie mieszkał przez dwa tygodnie. Tam witały go tłumy ludzi, którzy chcieli go zobaczyć. Następnie udał się do Sieniawy, gdzie spotkał się z dworem rodziny Czartoryskich. W tym momencie otrzymał wiązkę listów z Europy. W tym czasie zetknął się z filozofią epoki oświecenia w Paryżu.
Jednak w miarę jak powstanie nabierało rozpędu, przekonania polityczne Kościuszki były bardziej wyrafinowane. Uważał, że powstanie powinno mieć cel narodowy, a szczególnie interesował go status pełnego obywatelstwa dla Żydów i chłopów. Miał nadzieję na powrót swojego kraju do granic pierwotnej ojczyzny.
To właśnie wiosną 1794 roku Kościuszko zaczął planować powstanie. Był oburzony kapitulacją króla i postanowił działać. Początkowo jego celem było uprowadzenie króla. Odwiódł go od tego książę Józef Poniatowski. Mimo to król został zmuszony do poddania się Rosjanom.
Kościuszko był charyzmatycznym, inteligentnym i odważnym dowódcą wojskowym. Znany był również ze swoich umiejętności wojskowych i był uważany za jednego z największych żołnierzy swoich czasów. Wśród jego nagród był medal Virtuti Militari. Medal ten był najwyższym odznaczeniem wojskowym przyznawanym polskiemu żołnierzowi.
Był nacjonalistą, a także zapalonym bojownikiem o wolność. Jego poglądy przemawiały do uciskanej ludności Polski. W związku z tym był ważną postacią w polskim ruchu narodowym.
Plany Kościuszki dotyczące powstania nie były dobrze zorganizowane, ale był on zdecydowany zrobić wszystko, co w jego mocy, aby zapobiec podbiciu Polski przez Rosję. Ponadto obawiał się, że jego armia nie będzie miała szans z ówczesnymi zaborcami – Austrią i Prusami.
Mimo klęski powstania, nie zakończyło ono zawirowań politycznych w Polsce. Spowodowała jedynie kolejne podziały i powstania. W ich wyniku doszło do II rozbioru Polski. Kraj został podzielony na terytoria kontrolowane przez Austrię, Prusy i Rosję. Stracono setki lat działalności gospodarczej, rozerwano wielowiekowy handel i rynki.
W końcu Kościuszko został schwytany przez cesarzową Katarzynę Wielką. Został uwięziony wraz z najbliższymi ocalałymi towarzyszami, a później uwolniony. Ostatecznie został okaleczony na całe życie przez źle opatrzone rany.
